|
ALIM-SATIM |
GİRİŞ
Nevevi kitabın başlığını
koyarken -Kitabu'l-Bey'- şeklinde "satım" diyerek tekil ifade
kullanmış, başka bazı yazarların yaptığı gibi -Kitabu'l-Buyu'- "satımlar" diyerek çoğul ifade
kullanmamıştır.
Nevevi Kur'an'da
"Allah alım-satımı helal kıldı" [Bakara, 275] ayetinde tekil ifade
kullandığından buna uymak amacıyla tekil ifade kullanmıştır.
Arapçada بِيعَ bey' sözcüğü iki
anlamda kullanılır:
[1] - Satın almanın
mukabili:
Bu, بِيعَ bey' [satım]
sözcüğünü kullanan kişiden sadır olan lafız için kullanılır.
Bunun tanımı
"mülkün semen [satım bedeli] karşılığında özel bir şekilde intikali"
dir.
َشَرَاْهُ sözcüğü de bunu
kabul etmek üzere kullanılır.
Bununla birlikte her iki
sözcük birbiri yerine kullanılmaktadır.
Nitekim Araplar satın
alma anlamında "şeraytu" ifadesini kullandıkları gibi bunun aksi de
söz konusu olmaktadır. Yüce Allah, Hz. Yusufla ilgili ayette şöyle buyurmuştur:
وَشَرَوْهُ
بِثَمَنٍ
بَخْسٍ ''Onu düşük bir bedele sattılar" [Yusuf, 20]
Bu ayette َشَرَوْه ifadesi [satın
almak anlamında değil] satmak anlamında kullanılmıştır.
Yine bir başka ayette
şöyle buyrulmaktadır: وَلَبِئْسَ
مَا شَرَوْاْ
بِهِ
أَنفُسَهُمْ "Karşılığında
kendilerini sattıkları şey ne de kötü!" [Bakara, 102]
Alış-verişle
ugraşanlardan her birine َشاَر - مْشَتَر - بِيعَ - بِاِيعَ bayi bey' müşteri,
şari ifadeleri kullanılabilir.
[2] - [icap ve kabulden
oluşan akit]
بِيعَ 'bey' sözcüğünün
ikinci anlamı "icap ve kabulden oluşan akit"tir.
Konunun başlığında
kastedilen de budur.
Bu kelime sözlükte bir
şeyi başka bir şeyle değiştirmek anlamında kullanılır.
Nitekim şair şöyle
demiştir:
Ruhumu yalnızca size
kavuşmak için sattı m,
Onu ancak karşılığını
peşin alırsam teslim ederim.
Sonraki alimlerden biri
şöyle demiştir:
Alimler böyle demişlerse
de bu tanıma "ıvaz karşılığında" veya "ıvaz mukabilinde olmak
üzere" kaydının eklenmesi gerekir. Böylece "selam vermek" vb.
şeyler tanımın dışında bırakılmış olur, çünkü bunlara alım-satım denmez.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
SATıM AKDİNİN TANIMI VE CAİZLİĞİ